Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến việc hướng dẫn, giáo dục thế hệ trẻ. Bác nói thiếu nhi là người chủ tương lai của nước nhà, cho nên cần phải sớm rèn luyện đạo đức cách mạng cho thiếu nhi. Nhiều thế hệ thiếu niên, nhi đồng Việt Nam luôn ghi nhớ “Năm điều Bác dạy”. Vậy “Năm điều Bác dạy” thiếu nhi có xuất xứ như thế nào?
Năm 1961, nhân Kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Đội Thiếu niên Tiền phong Việt Nam (15/5/1941 – 15/5/1961), theo đề nghị của Trung ương Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi một bức thư cho thiếu niên, nhi đồng. Nội dung thư Bác viết:
“Các cháu yêu quý,
15/5/1961 là ngày kỷ niệm 20 tuổi của Đội Thiếu niên tiền phong. Bác gửi các cháu lời chúc mừng thân ái nhất.
Trong thời kỳ qua, từ Bắc đến Nam, thiếu niên và nhi đồng đã hǎng hái tham gia cách mạng và kháng chiến, có những thiếu niên và nhi đồng đã oanh liệt hy sinh cho Tổ quốc, như Kim Đồng, Lê Vǎn Tám và nhiều cháu khác.
Từ ngày hoà bình trở lại, ở miền Bắc có Đảng lãnh đạo, có Đoàn giúp đỡ, các cháu đều chǎm chỉ học hành, tham gia lao động, cháu nào cũng ngoan. Bác vui lòng khen ngợi các cháu.
Nhưng chúng ta phải luôn luôn nhớ đến thiếu niên và nhi đồng ở miền Nam ruột thịt, đang bị bọn Mỹ - Diệm áp bức đoạ đày. Để ủng hộ đồng bào miền Nam (kể cả thiếu niên và nhi đồng) đấu tranh chống Mỹ - Diệm, đồng bào miền Bắc phải thi đua xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm cơ sở vững mạnh để thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.
Các cháu cũng tham gia đấu tranh, bằng cách thực hiện mấy điều sau đây:
- Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào.
- Học tập tốt, lao động tốt.
- Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt.
- Giữ gìn vệ sinh.
- Thật thà, dũng cảm.
Mai sau, các cháu sẽ là người chủ của nước nhà. Cho nên ngay từ rày, các cháu cần phải rèn luyện đạo đức cách mạng để chuẩn bị trở nên người công dân tốt, người cán bộ tốt của nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh.
Bác gửi các cháu nhiều cái hôn!
BÁC HỒ”
Năm 1965, để chuẩn bị phần thưởng cho giáo viên và học sinh năm học 1964 – 1965 đã hăng hái tham gia phong trào “Hai tốt” (Dạy tốt, Học tốt), Bác thấy 5 điều bác dạy thiếu niên, nhi đồng từ năm 1965 trở về trước chưa thật cân đối, Bác đã bổ sung cho mỗi câu đủ sáu chữ. Và đó là lý do sự ra đời “Năm điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng” hoàn chỉnh như ngày nay:
“Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào
Học tập tốt, lao động tốt
Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
Giữ gìn vệ sinh thật tốt,
Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm”.
80 năm qua, truyền thống vẻ vang của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh ngày càng phát triển và trở thành một bộ phận không thể tách rời trong lịch sử của Đảng, của Đoàn Thanh niên và dân tộc. Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, 5 điều Bác dạy thiếu niên, nhi đồng vẫn là bài học thuộc lòng quý giá để mỗi em ghi nhớ, tích cực rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức, ra sức phấn đấu học tập, rèn luyện và noi theo.